فرصت‌ها و چالش‌های تجارت محصولات غذایی ایران به بازار عمان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه پژوهش‌های بازرگانی خارجی، مؤسسة مطالعات ‌و پژوهش‌های بازرگانی، تهران، ایران.

چکیده

در این مقاله، فرصت‌ها و چالش‌های تجارت محصولات غذایی ایران در بازار عمان بررسی شده است. بحث و ارزیابی عملکرد صادرات محصولات غذایی ایران به بازار عمان (از جنبة روند، ترکیب، تنوع‌ و پویایی ‌محصولات، همچنین به ‌تفکیک محصولات) و ردیف تعرفة‌ 6رقمی HS (از جنبه‌های تغییرات روند، ترکیب، تنوع کالایی‌‌ و مزیت‌های نسبی) نشان داد شکاف بزرگی بین آنچه (بالفعل) هست ‌‌و آنچه باید باشد (بالقوه) وجود دارد. هم‌اینک در زنجیرة ارزش تولید محصولات غذایی، ایران عموماً در ابتدای زنجیره است، بدون داشتن ارزش افزودة بیشتر و غالباً به محصولات غذایی‌ دارای محتوای داخلی بالاتر اتکا دارد و از تنوع و تمایز محصول، صرفه‌های‌ مقیاس، تحولات ‌ساختاری‌ و مزیت‌های ‌رقابتی در این محصولات به دور است. مطالعة عملکرد و آسیب‌شناسی صادرات محصولات غذایی ایران به بازار عمان در سطوح دولت، تشکل‌ها و بنگاه‌ها ازجنبة‌ دیپلماسی اقتصادی، سیاست تجاری، عوامل نهادی ‌و زیرساخت‌ها نشان داد بسترها، زیرساخت‌ها و الزام‌های افزایش تولید و تجارت در سطوح بین‌المللی- منطقه‌ای، دولت ‌و نهادها مناسب نیست‌ و همچنان ذی‌نفعان تولید و تجارت غذا با هزینة زیاد ‌مبادله، در قیاس با‌ رقبای جهانی، و منطقه‌ای مواجهند. برآورد ظرفیت‌های تجاری ‌و تجزیه‌و‌تحلیل چشم‌انداز تقاضای‌ وارداتی محصولات ‌غذایی منتخب در بازار عمان از دو جنبه در خور توجه است: تجارت‌ مکملی ایران در صادرات‌ به بازار عمان (محصولات با مزیت، ‌و با رشد در مزیت)، و دورنمای بازار تقاضای ‌وارداتی عمان با استفاده از مجموعه شاخص‌ها. این برآوردها گویای آن است ظرفیت‌ صادراتی نسبتاً زیادی به بازار عمان- از جنبة تعداد، تنوع‌، ارزش و ظرفیت صادراتی استفاده‌نشده- وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حوزة موضوعی: ایران و عمان

Scope: Iran & Oman

حسینی، م. (1398). «توزیع جغرافیایی صنعت غذا و عوامل موثر بر تراکم آن در کشورهای منتخب جهان و ایران». اقتصادکشاورزی و توسعه. 27(105)، 205-236.
حسینی م، نوروزی ب. (1399). «ارزیابی و برآورد ظرفیت‌های صادراتی محصولات صنایع غذایی ایران به بازار روسیه». مطالعات اوراسیای مرکزی. 13(1): 23-46.
صادقی یارندی س، حسینی م. (1378). «بررسی امکان مبادلات محصولات منتخب کشاورزی بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز». پژوهشنامه بازرگانی. 3(11): 1- 32.
صباغ کرمانی م، حسینی م. (1380). «ارزیابی صادرات محصولات کشاورزی ایران به تشکل‌های منطقه‌ای و تعیین بازارهای هدف» پژوهشنامه بازرگانی. 5(20): 95-124.
رهبری ف، مالیخینا ای. (1403). «فرصت‌ها و موانع صادرات محصولات دارویی ایران به روسیه». مطالعات کشورها. 2(4): 599- 623. https://doi.org/10.22059/JCOUNTST.2024.377059.1131.

References

Arnon A, Spivak A, Weinblatt J. (1996). “The potential for trade between Israel, the Palestinians and Jordan”. The World Economy. 19(7): 113-134.
Christie E. (2002). “Potential trade in Southeast Europe: A gravity model approach”. The Vienna Institute for International Economic Studies. https://wiiw.ac.at/potential-trade-in-southeast-europe-a-gravity-model-approach-dlp-520.pdf. (Accessed on: 23/7/2020)
Drysdale P. (1967). Japanese-Australian Trade: an Approach to the Study of Bilateral Trade Flows. PhD Dissertation, Australian National University. https://openresearch-repository.anu.edu.au/handle/1885/7533. (Accessed on: 23/7/2020)
Finger JM, Kreinin ME. (1979). “A measure of export similarity and its possible uses”. Economics Journal. 89(356): 905-12.
Hosseini MA. (2019). “Geographical distribution of world food industry and its agglomeration determinants in selected countries and Iran”. Agricultural Economics and Development. 27(105): 205-236. [in Persian]
Hosseini MA, Norouzi B. (2020), “evaluation and estimation of Iran’s food industry the potentials of exports to the Russian market”. Journal of Central Eurasia Studies. 13(1): 23-46. [in Persian]
Krugman P. (1991). Geography and Trade. Cambridge (MA): MIT Press.
Linnemann H, van Beers C. (1995). “Measures of export-import similarity”. 21- Wltwints Chafteliches Matambalya, Francis A.S.T.
Lipsey RG. (1960). “The theory of customs unions: A general survey”. The Economic Journal. 70(279): 496-513.
Rahbari F, Malykhina E. (2024). “Exporting Iranian pharmaceutical products to Russia’s market: Potentials and Barriers”. Countries Studies. 2(4): 599-623. https://doi.org/10.22059/JCOUNTST.2024.377059.1131. [in Persian]
Sabbaq Kermani M, Hosseini MA. (2001), “Evaluation of Iran exportables agricultural products to regional organization and defining target markets”. Iranian Journal of Trade Studies (IJTS) Quarterly. 5(20): 95-124. [in Persian]
Sadeghi Yarandi S, Hosseini MA. (1999). “The potential for bilateral trade in agricultural products between iran and the countries of Central Asia and the Caucasus”. Iranian Journal of Trade Studies (IJTS) Quarterly. 3(11): 1-32. [in Persian]
Vollrath ThL, Johnston PV. (2001). “The changing structure of agricultural trade in North America, pre- and post- CUSTA/ NAFTA: What does it mean?”. AAEA/CAEA Poster Paper, (Annual Meeting). Chicago. http://www.ers.usda.gov/briefing/nafta/PDFFiles/Vollrath2001AAEAPoster.pdf. (Accessed on: 23/7/2020)