تجدیدنظرطلبی در سیاست خارجی چین؛ پیوستگی مترقیانه

خسروی, علیرضا; اژدری, امیرحسین

doi:10.22059/jcountst.2025.397953.1314

تجدیدنظرطلبی در سیاست خارجی چین؛ پیوستگی مترقیانه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه روابط بین‌الملل، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22059/jcountst.2025.397953.1314

چکیده

تاریخ سیاست بین‌الملل مؤید آن است که هم‌زمان با افول برخی واحدها و خیزش یا برآمدن دولت‌هایی خاص در متن نظم پیشینی، مجموعه‎ای از مواجهه‌ها و مناسبت‌های قدرت در جهت‌گیری‌های مختلف شکل می‌گیرد که خروجی آن در طیفی از تداوم نظم قبلی تا تغییر وضعیت آن بروز و ظهور یافته است. این مهم در خصوص خیزش چین در دوران پساجنگ سرد و چگونگی تنظیم سیاست خارجی آن در مواجهه با نظم نئولیبرالی به رهبری آمریکا نیز موضوعیت دارد. در این مقاله، با مفروض‌گرفتن رویکرد تجدیدنظرطلبی در سیاست خارجی چین، بر طیفی از معانی و مدلول‌های متفاوت تجدیدنظرطلبی تأکید شده است. هدف تبیین تحول‌های تدریجی و پیوسته در تجدیدنظرطلبی سیاست خارجی چین در چارچوب نظم موجود طی سه دورة زمانی است. پرسش پژوهش این است: رویکرد سیاست خارجی چین در جایگاه قدرتی درحال‌خیزش با کدام‌یک از معانی و مدلول‌های تجدیدنظرطلبانه توصیف‌پذیر است؟ فرضیة پژوهش آن است که ترجیح‌های تجدیدنظرطلبانة چین در سیاست خارجی، ذیل نظم نهادی موجود نضج، و در دوران پسادنگ‎شیائوپینگ از تجدیدنظرطلبی ادغام‌شده به میانی تکوین پیدا کرده است. برای وارسی فرضیه، سیاست خارجی چین طی سه دوره ریاست جیانگ زمین، هو جین‌تائو، و شی جین‌پینگ با استفاده از روش ردیابی فرایند تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روابط بین‌الملل

حوزة موضوعی: چین

Scope: China

مراجع

سلیمی ر، شفیعی ن. (1403). «بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ایران و چین درباره نظم بین‌المللی لیبرال و تاثیر آن بر روابط دو کشور». رهیافت‌های سیاسی و بین ‌المللی. 16(4): 51- 73. https://doi.org/10.48308/piaj.2024.235303.1517 .

شریعتی‌نیا م. (1403). «دو چهره تجدیدنظرطلبی». رهیافت‌های سیاسی و بین‌‌المللی. 16(3): 1-24. https://doi.org/10.48308/piaj.2024.236750.1580.

صفری ع، مرادی‌فر س. (1403). «ریسک‌زدایی در روابط چین و ایالات‌متحده و تأثیر آن بر نظم منطقه‌ای و بین‌المللی». مطالعات کشورها. 2(2): 249-278. https://doi.org/10.22059/jcountst.2024.369471.1085.

قربانی شیخ‌نشین ا، انصاری م. (1404). «ژاپن و راهبرد احالة مسئولیت آمریکا برای مهار چین». مطالعات کشورها. 3(2): 265-295. https://doi.org/10.22059/jcountst.2024.385524.1188 .

نوری ع. (1400). «ماهیت تجدیدنظرطلبی روسیه و چین؛ سیاست و منافع ایران». مطالعات اوراسیای مرکزی. 14(2): 371-396. https://doi.org/10.22059/jcep.2021.328326.450023 .

Aoyama R. (2016). “’One belt, one road’: China's new global strategy”. Journal of Contemporary East Asia Studies. 5(2): 3-22. https://www.tandfonline.com/action/showCitFormats?doi=10.1080/24761028.2016.11869094.

Bakota I, Stopić Z, Njavro M. (2024). “The ‘Romantic’ phase in the formation of foreign policy thought”. In Development of Modern Chinese Foreign Policy Thought: The Great Return (pp. 203-249). Cham: Springer Nature Switzerland.

Bijan Z. (2005). “China's ‘Peaceful Rise’ to great-power status”. Foreign Affair. September/October. https://www.foreignaffairs.com/articles/asia/2005-09-01/chinas-peaceful-rise-great-power-status.

Chan S, Feng H, He K, Hu W. (2021). Contesting revisionism: China, the United States, and the Transformation of International Order. Oxford University Press.

Cheng JYS. (2016). China's Foreign Policy: Challenges and Prospects. World Scientific Publishing Co.

Clarke C. (2022). “Process tracing: Defining the undefinable?”. In Kincaid H, van Bouwel J. The Oxford Handbook of Philosophy of Political Science. New York. https://philarchive.org/rec/CLAPTD.

Cooley A, Nexon D, Ward S. (2019). “Revising order or challenging the balance of military power? An alternative typology of revisionist and status-quo states”. Review of International Studies. 45(4): 689-70. https://doi.org/10.1017/S0260210519000019.

de Swielande ST, Orinx K. (2020). “Chinese grand strategy and the Belt and Road Initiative: The case of Southeast Asia”. China’s Belt and Road Initiative. Routledge.

Deng Y. (2022). China's Strategic Opportunity. Cambridge University Press.

Feng H. (2009). “Is China a revisionist power?”. The Chinese Journal of International Politics. 2(3): 313-334. https://doi.org/10.1093/cjip/pop003.

Feng Z, Huang J. (2014). China’s Strategic Partnership Diplomacy: Engaging with a Changing World. European Strategic Partnerships Observatory. https://www.files.ethz.ch/isn/181324/China%E2%80%99s%20strategic%20partnership%20diplomacy_%20engaging%20with%20a%20changing%20world%20.pdf.

Huang J. (2017). “Xi Jinping's Taiwan policy: Boxing Taiwan in with the One-China framework”. In Taiwan and China: Fitful Embrace (pp. 239-248). University of California Press.

Glaser CL. (2014). “The necessary and natural evolution of structural realism”. In The Realism Reader (pp. 245-252). Routledge.

Goddard SE. (2018). “Embedded revisionism: Networks, institutions, and challenges to world order”. International Organization. 72(4): 763-797. https://doi.org/10.1017/S0020818318000206.

Ghorbani Sheikhneshin A, Ansari M. (1404). “Japan and America's Buck-passing strategy to contain China”. Countries Studies. 3(2): 265-295. https://doi.org/10.22059/jcountst.2024.385524.1188. [in Persian]

Goldstein A. (2020). “China's grand strategy under Xi Jinping: Reassurance, reform, and resistance”. International Security. 45(1): 164-201. https://muse.jhu.edu/pub/6/article/761085/pdf.

Groitl G. (2023). “China’s dream: Constructive revisionism for great rejuvenation”. In Russia, China and the Revisionist Assault on the Western Liberal International Order (pp. 371-427). Cham: Springer International Publishing. http://dx.doi.org/10.1007/978-3-031-18659-2_9.

Grossman D. (2019). “Military build-up in the South China Sea”. In The South China Sea (pp. 182-200). Routledge.

Hall PA. (2013). “Tracing the progress of process tracing”. European Political Science. 12: 20-30. https://scholar.harvard.edu/files/hall/files/hall2012_eps.pdf.

intrac for civil society. (2017). “Process tracing”. https://www.intrac.org/app/uploads/2024/12/Process-tracing.pdf.

Jinchen T. (2016). “’One belt and one road’: Connecting China and the world”. Belt and Road. https://beltandroad.hktdc.com/en/insights/one-belt-and-one-road-connecting-china-and-world.

Kerr KP. (2023). Chinese Nuclear and Missile Proliferation. Congressional Research Servic.

Kustermans J, de Carvalho B, Beaumont P. (2023). “Whose revisionism, which international order? Social structure and its discontents”. Global Studies Quarterly. 3(1). http://dx.doi.org/10.1093/isagsq/ksad009.

Ministry of Foreign Affairs of the People's Republic of China. (2024a). “China's Non-Proliferation Policy and Measures”. https://www.mfa.gov.cn/eng/wjb/zzjg_663340/jks_665232/kjlc_665236/fkswt_665240/202406/t20240606_11405135.html.

---------------. (2024b). “Bilateral Agreement on China's Entry into the WTO Between China and the United States”. https://www.mfa.gov.cn/mfa_eng/zy/wjls/3604_665547/202405/t20240531_11367572.html.

Mitter R. (2022). “China: Revolutionary or revisionist?”. The Washington Quarterly. 45(3): 7-21. https://doi.org/10.1080/0163660X.2022.2124017.

Naughton B. (2020). “China’s global economic interactions”. China and the World. Shambaugh D. (ed.). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190062316.003.0006.

Noori A. (2022). “The nature of Russian and Chinese revisionism; Iran’s policy and interests”. Central Eurasia Studies. 14(2): 371-396. https://doi.org/10.22059/jcep.2021.328326.450023. [in Persian]

Reilly RC. (2010). “Process tracing”. Encyclopedia of Case Study Research. Sage.

Safari A, Moradifar S. (2024). “De-risking in the China and US relations and its impact on the regional and international order”. Countries Studies. 2(2): 249-278. https://doi.org/10.22059/jcountst.2024.369471.1085. [in Persian]

Sakwa R. (2023). “Is China revisionist? China, the political West, and the international system”. New Chinese Initiatives for a Changing Global Security. 33-46. https://www.diplomacy.bg.ac.rs/wp-content/uploads/2023/12/2023_Dijalozi.pdf.

Salimi R, Shafiee N. (2024). “A comparative study of Iran and China's perspectives on the liberal international order and its impact on bilateral relations”. Political and International Approaches. 16(4): 51-73. https://doi.org/10.48308/piaj.2024.235303.1517. [in Persian]

Sambath K. (2011). “Chinese harmonious world policy and its implications on Southeast Asia”. Cambodian Institute for Cooperation and Peace. https://cicp.org.kh/wp-content/uploads/2021/02/CICP-Working-Paper-No-43_CHINESE-HARMONIOUS-WORLD-POLICY-AND-ITS.pdf.

Saunders PC. (2020). “China’s global military-security interactions”. In: China and the World (pp. 181-207). Shambaugh D (ed.). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780190062316.003.0009.

Schweller RL. (2015). “Rising powers and revisionism in emerging international orders”. Valdaiclub. May, #16: 1-15. https://valdaiclub.com/files/11391/.

Shambaugh D. (2020). China and the World. Oxford University Press.

Shariatinia M. (2024). “The two faces of revisionism”. Political and International Approaches. 16(3): 1-24. https://doi.org/10.48308/piaj.2024.236750.1580. [in Persian]

Suisheng Z. (2010). “Chinese foreign policy under Hu Jintao: The struggle between low-profile policy and diplomatic activism”. The Hague Journal of Diplomacy. 5(4): 357-378. https://brill.com/view/journals/hjd/5/4/article-p357_4.xml.

Yang J. (2013). China's Diplomacy: Theory and Practice. World Science Publishing Co.

Wang J. (2014). “Marching Westwards: The Rebalancing of China’s Geostrategy”. The World in 2020 According to China (pp. 129-136). https://doi.org/10.1163/9789004273917_001.

---------------. (2007). “China and SCO: Towards a new type of interstate relations”. In China Turns to Multilateralism (pp. 104-126). Routledge.

Ward S. (2017). Status and the Challenge of Rising Powers. Cambridge University Press.

Wigell M. (2016). “Conceptualizing regional powers’ geoeconomic strategies: neo-imperialism, neo-mercantilism, hegemony, and liberal institutionalism.” Asia European Journal. 14, 135-151. https://link.springer.com/article/10.1007/s10308-015-0442-x.

Yue S. (2018). “Towards a global partnership network: Implications, evolution and prospects of China's partnership diplomacy”. The Copenhagen Journal of Asian Studies. 36(2): 5-27. https://doi.org/10.22439/cjas.v36i2.5647.

Zhao S. (2018). “A revisionist stakeholder: China and the post-World War II world order”. Journal of Contemporary China. 27(113): 643-658. https://doi.org/10.1080/10670564.2018.1458029.