ایران و چالش شناختی در تنوع معنایی اتحاد راهبردی در روابط بین‌الملل

ظریف, محمدجواد; کریمی, ساسان

doi:10.22059/jcountst.2023.360338.1038

ایران و چالش شناختی در تنوع معنایی اتحاد راهبردی در روابط بین‌الملل

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه مطالعات امریکا، دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22059/jcountst.2023.360338.1038

چکیده

معنای «اتحاد راهبردی» در متون روابط بین‌الملل یکنواخت و متعین نیست. به‌جز برداشت‌های متنوع، محتمل و هم‌زمان، در طول زمان و با تغییر اقتضاهای نظم جهانی، برداشت‌ها از این مفهوم دستخوش تغییری مضاعف می‌شود. حتی ممکن است استنباط دو سویة رابطة راهبردی، با اختلافی اساسی با یکدیگر همراه باشد و به‌جز رئوس نوشته‌شده برای تفاهم‌ها، تحلیل و انتظار هر دو طرف از رفتار دیگری با آنچه در بزنگاه عمل واقع می‌شود فاصلة معناداری داشته باشد. ایران در نقطه‌ای خاص و واجد حساسیت در جغرافیای سیاسی جهان واقع شده است، اما به‌طور معمول و نیز به‌لحاظ تمدنی، شراکت اساسی را در مناسبات خود مفروض نمی‌بیند و تقریباً در تمامی محورهای اصلی حاکم بر منطقه، شاخص و به بیانی دیگر «استثنا» محسوب می‌شود. تحلیل کیفی استفاده‌شده در پژوهش حاضر، دست‌کم در بخش نخست، روش تحلیل محتوای کیفی است و در نگاهی جزئی‌تر، بدون‌آنکه به تصریح مطابقت با مراحل روش مبنا قرار گیرد، از روش تحلیل گفتمان منسوب به لاکلا و موف نیز بهره برده شده است. در این مقاله پس از بحث نظری، برای نگاه به زمینه‌های اتحاد و انزوای ایران، نخست موقعیت ایران را در محیط راهبردی آن در تاریخ معاصر بررسی می‌کنیم. دوم، با ذکر نمونه‌هایی، تفاوت‌های تلقی از اتحاد راهبردی در تهران و طرف‌های مقابل مطرح شده است، که احیاناً اولی ممکن است تمایلی ایجاد کرده باشد به‌مثابة مانع برای روزآمدکردن این فهم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

چندرشته‌ای

حوزة موضوعی: ایران

Scope: Iran

مراجع

ارسطو. (1390). منطق ارسطو. ترجمة ادیب‌سلطانی م. چ 2، تهران: نگاه.

امیرعبدالهیان ح. (1402). https://twitter.com/Amirabdolahian (دریافت 14 آذر 1401).

ایرنا. https://www.irna.ir/ .(دریافت: 26 شهریور 1401)

برمن، د. (1390). تاریخ فلسفه‌ی راتلج. تدوینگر براون ا. ترجمة معظمی ع. ج 5. تهران: نشر چشمه.

جرویس ر. (1399). دولتمردان چگونه فکر می‌کنند: روانشناسی سیاست بین‌الملل. ترجمة ملکی ع، مشیرزاده ح. چ 2، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

چالمرز آ. (1390). چیستی علم. ترجمة زیباکلام س. چ 12، تهران: سمت.

خبرگزاری فارس. https://www.farsnews.ir/ (دریافت: 15 مرداد 1401).

خنیفر ح، مسلمی ن. (1401). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی. نسخة 5، ج 1، تهران: نگاه دانش.

رجانیوز. https://www.rajanews.com/ (دریافت: 26 بهمن 1401).

رمضانی ر. (1400). تاریخ سیاست خارجی ایران از صفویه تا پایان پهلوی. ترجمة اسلامی ر، پزشکیان ز. چ 2، تهران: نشر نی.

روحانی ح. (1391). امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای. چ 2، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.

شیرازی ع. (1396). ایرانیت، ملیت، قومیت. تهران: جهان کتاب.

طباطبایی ج. (1395). تأملی دربارة ایران. چ 2، تهران: مینوی خرد.

ظریف م، صالحی ع، عراقچی س، تخت‌روانچی م. (1400الف). راز سر به مهر (کتاب اول: توافق موقت ژنو). تدوین موجانی س. تهران: انتشارات اطلاعات.

---------------. (1400ب). راز سر به مهر (کتاب پنج به اضافه یک؛ پیوست‌ها). تدوین موجانی س. تهران: انتشارات اطلاعات.

ظریف م، سجادپور س، مولایی ع. (1396). دوران گذار روابط بین‌الملل در جهان پساغربی. تهران: مرکز مطالعات سیاسی و بین الملل.

کانت ا. (1362). سنجش خرد ناب. ترجمة ادیب سلطانی م. تهران: امیرکبیر.

مقام معظم رهبری. «مصاحبه با علی‌اکبر ولایتی». https://farsi.khamenei.ir/ . (دریافت: 31 تیر 1401).

نقیب‌زاده ا. (1394). تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل. چ 15، تهران: قومس.

وزارت امور خارجه. (1401). «سخنگوی وزارت امور خارجه». https://mfa.gov.ir/portal/newsview/695379/ (تاریخ دریافت: 1 خرداد 1402).

وطن امروز. https://vatanemrooz.ir/ .(دریافت: 25 بهمن 1401)

FMPRC (2022.12.10). "China-CGG". https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/zxxx_662805/202212/t20221210_10988406.html (Accessed: 22 May 2023).

FMPRC (2022.12.09). "XI-Salman". https://www.fmprc.gov.cn/eng/zxxx_662805/ (Accessed: 22 May 2023).

Mesbahi M. (2011). "Free and confined: Iran and the international system". Iranian Review of Foreign Affairs. 2: 9-34. doi: 20.1001.1.20088221.2011.2.5.1.9.

Young M, Schafer M. (1998). "Is there method in our madness? Ways of assessing cognition in international relations". Mershon International Studies Review. 42: 63-96.