بحران اوکراین و تغییر در قطبش نظام بین‌الملل؛ پیامدها بر مشارکت راهبردی ایران و روسیه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

گروه روابط بین‌الملل، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

بحران اوکراین که با تهاجم نظامی روسیه آغاز شد، به‌لحاظ ساختاری بر نظام بین‌الملل نیز اثرگذار بوده است. این بحران، در سطح و ماهیت، الگوهای دوستی و دشمنی را در سطح نظام بین‌الملل تغییر داده است. همچنین، بر نوع تعاملات میان بازیگران و اتحادها نیز اثرگذار است. این بحران از دو منظر ساختاری بررسی شده است. نخست، تسریع روند تغییر قطبش نظام بین‌الملل از ساختاری تک‌قطبی به ساختاری چندقطبی؛ دوم، افزایش قطبش با افزایش شاخص گسست در روابط میان بازیگران و نیز اتحادها در سطح نظام بین‌الملل. بر این اساس، این بحران در سطح ساختاری بر روابط میان بازیگران مختلف، به‌ویژه روسیه و آمریکا، اثرگذار است. در این چارچوب، در مقالة حاضر پاسخ به این سؤال دنبال شده است: «بحران اوکراین با تغییر در قطبش روابط بین‌الملل چگونه بر مشارکت راهبردی ایران و روسیه تأثیرگذار بوده است؟» فرضیه‌ای که در پاسخ به این سؤال مطرح می‌شود آن است که این بحران به‌واسطة افزایش قطبش و تسریع روند تغییر آن، با افزایش عدم‌قطعیت محیطی و تقویت انطباق راهبردی مبتنی‌بر اصل سیستمی بین ایران و روسیه، به تقویت روند توسعة مشارکت فراگیر راهبردی بین دو کشور منجر شده است. در این پژوهش، به راهبرد قیاسی، مبتنی‌بر آرای کنت والتز در واقعگرایی ساختاری، توجه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حوزة موضوعی: جنگ روسیه و اوکراین

Scope: Russo-Ukraine War

مراجع

احمدی ح. (1376). «ساختارگرایی در نظریه روابط بین‌الملل؛ از والرشتین تاوالتز». مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی. 37(1063).
انعامی علمداری س. (1396). «دگردیسی در ساختار نظام بین‌الملل و تحلیل مناقشات خاورمیانه». فصلنامة تخصصی علوم سیاسی. 13(39): 45- 66.
بیات م، کیاکجوری ک، بیات م، برخورداری ی. (1400). «پساکرونا، افول هژمونی آمریکا و ظهور جهان منطقه‌ای ایران». فصلنامة روابط خارجی. 13(3): 597- 626. doi: https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085419.1400.13.3.5.8 .
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای. (6 اردیبهشت 1401). https://english.khamenei.ir/news/8950/Today-the-world-is-on-the-threshold-of-a-new-world-order.
پایگاه وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران. (9 تیر 1401). https://en.mfa.ir/portal/newsview/685389.
دهقانی فیروزآبادی س‌ج، جعفری ه (1400). «نقد و بررسی مفروض‌های هستی‌شناسانه نهادگرایی نولیبرال». پژوهش سیاست نظری. 30: 26- 59. doi: 20.1001.1.20085796.1400.16.30.4.5.
یزدان‌پناه م، جانفشان س‌م. (1392). «تغییر راهبرد نظامی‌-‌امنیتی آمریکا از منطقه خاورمیانه به پاسیفیک و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی ایران«. فصلنامة سیاست دفاعی. 22(85): 257- 284. https://dpj.ihu.ac.ir/article_203189.html
 
Adib-Moghaddam A. (2022). “World politics after the war in Ukraine: Non-polarity and its South Asian dimensions”. IPIR Journal. 22(2): 61-76. https://doi.org/10.31945/iprij.220204.
Chowdhry S. (2023). “Brothers in arms: The value of coalitions in sanctions regimes”. CESifo Working Paper. No. 10561. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4514790.
de Mesquita BB. (1987). “Systemic polarization and the occurrence and duration of war”. The Journal of Conflict Resolution. 22(2): 241-267.
Eslami M. (2022). “Iran’s drone supply to Russia and changing dynamics of the Ukraine War”. Journal for Peace and Nuclear Disarmament. 5(2): 507-519. https://doi.org/10.1080/25751654.2022.2149077.
Fevile Adolfsen J, Kuik F, Magdalena Lis E, Schuler T. (2022). “The impact of the war in Ukraine on euro area energy markets”. ECB Economic Bulletin. 4. https://www.ecb.europa.eu/pub/economic-bulletin/focus/2022/html/ecb.ebbox202204_01~68ef3c3dc6.en.html.
Geldenhuys D. (2015). “The comprehensive strategic partnership between South Africa and Russia”. Strategic Review for Southern Africa. 37(2): 118-145. doi: https://doi.org/10.35293/srsa.v37i2.247.
Gilpin R. (1988). “The theory of gegemonic war”. The Journal of Interdisciplinary History. 18(4): 591-613. https://doi.org/10.2307/204816.
Izotov V, Obydenkova A. (2021). “Geopolitical games in Eurasian regionalism: Ideational interactions and regional international organisations”. Post-Communist Economies. 33(2-3): 150-174. https://doi.org/10.1080/14631377.2020.1793584.
Jalali A. (2001). “The strategic partnership of Russia and Iran”. Parameters (The US Army of War College). 31(4): 1-12. doi: 10.55540/0031-1723.2063.
James P. (1995). “Structural realism and the causes of war:” Mershon International Studies Review. 39(2): 181-208. doi: https://doi.org/10.2307/222750.
Kaleji V. (2023). “Iran and the role of transit corridors in the South Caucasus in the context of the war against Ukraine”. Caucasus Analytical Digest. 132: 14-20. doi: 10.3929/ethz-b-000613995.
Kusa I. (2022). “Russia-Ukraine War: Harbinger of a global shift; A perspective from Ukraine, policy perspectives”. 19(1): 2-11. doi: https://doi.org/10.1002/pa.2114.
Maitra S. (2021). “NATO enlargement, Russia, and Balance of threat”. Canadian Military Journal. 21(3): 35-46. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3887828.
Nagy S, Beng PhK. (2022). “Ukraine-Russia War: A prelude to a post-Western international order?”. ISDP Issue Brief. 15 June. https://www.isdp.eu/publication/ukraine-russia-war-a-prelude-to-a-post-western-international-order/. (Accessed on: 2022/7/14).
Pribadi WA. (2013). “On structural theories of international relations: Examining Waltzian structural realism and Wallerstein’s World System Theory”. Journal of Hubungan International. 2(1): 25-34. doi: https://doi.org/10.18196/hi.2013.0024.25-34.
Rapanyane MB. (2020). “The new world [dis] order in the complexity of multi-polarity: United States of America's hegemonic decline and the configuration of new power patterns”. Journal of Public Affairs. 21(1): 1-7. https://doi.org/10.1002/pa.2114.
Sakwa R. (2019). “Russian neo-revisionism”. Russian Politics. 4(1): 1-21. doi: https://doi.org/10.1163/2451-8921-00401001.
Snegovaya M, Petrov K. (2022). “Long Soviet shadows: The nomenklatura ties of Putin elites”. Post-Soviet Affairs. 38(4): 329-348. https://doi.org/10.1080/1060586X.2022.2062657.
Suporn Th, Bunyavejchewin P, Faugchun P, Sukthungthong N. (2021). “The Cold War, old and new: A preliminary comparative study of polarity, polarisation, and elements of (in)stability”. Social Sciences and Humanities. 29(2): 903-922. doi: 10.47836/pjssh.29.2.09.
Tarock A. (1997). “Iran and Russia in `strategic alliance”. Third World Quarterly. 18(2): 207-223.
Tsygankov A. (2021). “The revisionist moment: Russia, Trump, and global transition”. Problems of Post-Communism. 68(6): 457-467. https://doi.org/10.1080/10758216.2020.1788397.
Waltz KN. (2000). “Structural realism after the Cold War”. International Security. 25(1): 5-41.
Waltz K (1979). Theory of International Politics. NewYork: Random House.
Washington Post. (2022/07/11). “Iran to send hundreds of drones to Russia for use in Ukraine, U.S. says”. 11 July. https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/07/11/iran-drones-russia-ukraine/ (Accessed on: 2022/7/14).
Wilkins ThS. (2010). "Japan’s alliance diversification: A comparative analysis of the Indian and Australian strategic partnerships". International Relations of the Asia-Pacific. 11(1): 115-155. doi.org/10.1093/irap/lcq022.
مطالعات کشورها
دوره 1، شماره 4
شماره ویژه جنگ روسیه و اوکراین
1402
صفحه 557-578

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 14 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 15 مرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار