امنیتی‌سازی مجدد روسیه توسط ناتو و کشورهای غربی بر اساس نظریة امنیت جمعی

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

گروه مطالعات اروپا، دانشکدة مطالعات جهان، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

توسعة ناتو به شرق و تبعات امنیتی آن برای کشورهای منطقه از دیرباز مورد توجه پژوهشگران بوده است. بحران اوکراین باعث شد تا مسئلة توسعة ناتو مجدداً در صدر توجه‌های پژوهشگران قرار گیرد. روسیه اقدام‌های اوکراین را برای عضویت در اتحادیة اروپا و توسعة ناتو تهدیدی امنیتی محسوب می‌کند. کشورهای غربی نیز اقدام روسیه در انضمام کریمه و حمله به اوکراین را تهدیدی امنیتی قلمداد کردند که به «واکنش جمعی» در مقابله روسیه انجامید. در این مقاله، به‌دنبال پاسخ به این سؤال بوده‌ایم که چرا کشورهای غربی و ناتو که پیش از این به‌دنبال امنیت‌زدایی از روسیه بودند در قبال بحرانی منطقه‌ای، واکنش جهانی اتخاذ کردند و به امنیتی‌کردن مجدد روسیه پرداختند. در مقالة حاضر، با اتخاذ رویکردی نظری و به‌طور خاص، با کاربست نظریة امنیت جمعی، وضعیت کنونی تنش‌ها در روابط روسیه و غرب بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد پس از تحولات سال 2014م در اوکراین و انضمام کریمه به روسیه، ناتو روسیه را به‌عنوان منبع جدید تهدید شناسایی کرد. در این تغییر موضع ناتو، انضمام کریمه و بحران دانباس عامل شتاب‌دهندة بسیار تأثیرگذاری بود. در این شرایط، اهتمام غرب برای اقدام جمعی علیه روسیه در چارچوب نظریة امنیت جمعی تحلیل‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابوالحسن شیرازی ح، جعفری‌فر ا. (۱۴۰۱). «بررسی تطبیقی سیاست خارجی روسیه در قبال قره‌باغ و اوکراین». فصلنامة مطالعات روابط بینالملل. 15(۲): 7- 37.
آقایی س‌د، اعتصامی ش. (۱۴۰۱). «بحران اوکراین و آثار و پیامدهای آن برای طرف‌های این بحران». فصلنامة مطالعات اوراسیای مرکزی. 15(2): 1- 22. doi:https://www.doi.org/10.22059/jcep.2023.343620.450073
بزرگمهری م. (۱۳۹۰). «روابط ناتو و روسیه؛ شکاف یا تعامل». فصلنامة سیاست. 42(3): 135- 151. doi: 10.22059/JPQ.2012.29991.
سمیعی‌اصفهانی ع، فرحمند س. (۱۴۰۱). «تبیین چرایی و چگونگی شکل‌گیری جنگ روسیه و اوکراین بر پایة نظریة موازنة تهدید»و فصلنامة پژوهش‌های روابط بین‌الملل. 12(3): 101- 128. doi: 10.22034/IRR.2022.352245.2231.
شکوهی ش. (۱۴۰۱). «سوءبرداشت‌های پوتین و جنگ ۲۰۲۲ اوکراین». فصلنامة مطالعات اوراسیای مرکزی. ۱۵ِ(۲): ۲۶۵- ۲۸۸. doi: 10.22059/JCEP.2023.349531.450103.
 
Allison R. (2014). “Russian ‘Deniable’ intervention in Ukraine: How and why Russia broke the rules”. International Affairs. 90(6): 1255-1297. doi: 10.1111/1468-2346.12170.
Applebaum A. (2015). “Obama and Europe: Missed signals, renewed commitments”. Foreign Affairs. Https://Www.Anneapplebaum.Com/2015/10/30/Obama-And-Europe-Missed-Signals-Renewed-Commitments (Accessed on 20/09/2023).
Balzacq Th, Léonard S, Ruzicka J. (2016) ‘“Securitization’ revisited: Theory and Cases”. International Relations. 30(4): 494-531. doi: 10.1177/0047117815596590.
Buzan B, Wæver O. (2003). Regions and Powers; The Structure of International Security. Cambridge: Cambridge University Press.
Buzan B, Wæver O, de Wilde J. (1998). Security: A New Framework For Analysis. Boulder, CO; London: Lynne Rienner Publishers.
Durkalec J. (2015). “Nuclear-Backed ‘Little Green Men’: Nuclear messaging in the Ukraine crisis”. Polish Institute of International Affairs, Report (July): 7.
Fisher M. (2014), “Everything you need to know about the Ukraine crisis”. Https://Www.Vox.Com/2014/9/3/18088560/Ukraine-Everything-You-Need-To-Know. (Accessed on 20/09/2023).
Forsberg T, Herd G. (2015). “Russia and NATO: From windows of opportunities to closed doors”. Journal of Contemporary European Studies. 23(1): 41-57. doi: 10.1080/14782804.2014.1001824.
Grant ThD. (2015). Aggression Against Ukraine: Territory, Responsibility, and International Law. New York: Palgrave Macmillan.
Guardian. (2015). “Russian expansionism may pose existential threat, says Nato general”. 20 Feb. Https://Www.Theguardian.Com/World/2015/Feb/20/Russia-Existential-Threat-British-Nato-General. (Accessed on 15/09/2023).
Guardian (2014). “European leaders fear growth of Russian influence abroad”. 17 November. Https://Www.Theguardian.Com/World/2014/Nov/17/European-Leaders-Fear-Growth-Russian-Influence-Angela-Merkel-Vladmir-Putin. (Accessed on 15/09/2023).
Haacke J, Williams PD. (2008). “Regional arrangements, securitization, and transnational security challenges”. Security Studies. 17(4): 775-809. doi: https://doi.org/10.1080/09636410802508014.
Haass R. (2021). “Defusing the Russia-Ukraine crisis”. Project Syndicate. 14 Dec.  https://www.project-syndicate.org/commentary/defusing-russia-ukraine-crisis-by-richard-haass-2021-12. (Accessed on 16/09/2023).
Hanrieder W. (1966). “Actor objectives and international systems”. Journal of Politics.. 27(1): 109-132.
Keohane RO. (1988). “Alliances, threats and the uses of neorealism”. International Security. 13(1): 169-176. doi: 10.2307/2538899.
Korrespondent (2022). “Foreign Ministers of Ukraine and Britain discussed the aggression of the Russian Federation”., Https://Korrespondent.Net/Ukraine/Politics/4434171-Hlavy-Myd-Ukrayny-Y-Brytanyy-Obsudyly-Ahressyui-Rf. (Accessed on 15/09/2023).
Mälskoo M, Šešelgyte M. (2013). “Reinventing ‘New’ Europe: Baltic perspectives on transatlantic security reconfigurations”. Communist and Post-Communist Studies. 46(3): 397-406. doi: 10.1017/eis.2016.17.
Mcdonald M. (2008). “Securitization and the construction of security”. European Journal of International Relations. 14(4): 563-587. doi: 10.1177/1354066108097553.
Mcinnes C, Rushton S. (2013). “HIV/AIDS and securitization theory”. European Journal of International Relations. 19(1): 115-138. doi: 10.1177/1354066111425258.
Mearsheimer JJ. (2014). Why The Ukraine Crisis Is The West’s Fault. Foreign Affairs.
Morley J. (2014). “NATO Moves Trigger Russian Response”. Https://Www.Armscontrol.Org/Act/2014-10/News/Nato-Moves-Trigger-Russian-Response. (Accessed on 20/09/2023).
NATO. (2015). “The Secretary General's Annual Report 2014”. 30 Jan. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Opinions_116854.Htm. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (2014a). “Statement by NATO Defence Ministers on Ukraine”. (26 Feb. 2014).| Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natolive/News_107429.Htm. (Accessed on: 15/09/2023).
--------------- (2014b). “Statement by NATO Foreign Ministers”. 01 Apr. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/News_108501.Htm. (Accessed on: 15/09/2023).
--------------- (2014c). “Wales Summit Declaration”. 05 Sep. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Official_Texts_112964.Htm. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (2012). “Summit Declaration on Defence Capabilities: Toward NATO Forces 2020”. 20 May. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Official_Texts_87594.Htm?Mode%20=Pressrelease. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (2010). “Strategic Concept 2010”. 19 November. Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Topics_82705.Htm. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (2006). “Comprehensive Political Guidance”. 29 November. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Official_Texts_56425.Htm. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (1999). “The Alliance’s Strategic Concept”. Www.Nato.Int/Cps/En/Natolive/ Official_Texts_27433.Htm. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (1991). “The Alliance’s New Strategic Concept”. 7 November. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Official_Texts_23847.Htm#:~:Text=The%20forces%20of%20the%20Allies,Cease%20his%20attack%20and%20withdraw. (Accessed on 15/09/2023).
--------------- (1974). “Declaration On Atlantic Relations”. 19 June. Https://Www.Nato.Int/Cps/En/Natohq/Official_Texts_26901.Htm. (Accessed on 15/09/2023).  
Pifer S. )2021(. “‘Russia’s draft agreements with NATO and the United States: Intended for rejection?”. Brookings. 21 Dec. https://www.brookings.edu/articles/russias-draft-agreements-with-nato-and-the-united-states-intended-for-rejection/. (Accessed on 16/09/2023).
Pouliot V. (2010). International Security in Practice: The Politics of NATO-Russia Diplomacy. Cambridge: Cambridge University Press.
Prokip A. (2021). "Implementing the minsk agreements would pose a Russian Trojan Horse for Ukraine, but there is a third way". 7 December, Wilson Center. Https://Www.Wilsoncenter.Org/Blog-Post/Implementing-Minsk-Agreements-Would-Pose-Russian-Trojan-Horse-Ukraine-There-Third-Way.
Radio Free Europe/ Radio Liberty. (2021). “Russia suspends operations of its mission at NATO as relations with west deteriorate further”. Https://Www.Rferl.Org/A/Russia-Suspends-Nato-Mission/31516633.Html. (Accessed on 15/09/2023).
Ringsmose J, Rynning S. (2011). “Introduction: Taking Stock of NATO’s New Strategic Concept”. Ringsmose J, Rynning S (Eds). NATO’s New Strategic Concept: A Comprehensive Assessment. Copenhagen: Danish Institute of International Studies.
Shephered AJK. (2021). “EU Counterterrorism, collective securitization, and the Internal-External Security Nexus”. Global Affairs. 7(5): 733-749. doi: 10.1080/23340460.2021.2001958.
Snyder GH. (2002). “Mearsheimer’s offensive realism and the struggle for security: A review essay”. International Security. 27(1): 149-173. doi: 10.1162/016228802320231253.
Sperling J, Webber M. (2016). “NATO and the Ukraine Crisis: Collective Securitisation”. European Journal of International Security. 2(1): 19-46. doi: 10.1017/eis.2016.17.
Trenin D. (2016). The Revival of the Russian Military: How Moscow Reloaded. Foreign Affairs.
Walt SM. (2013). The Origins of Alliances. Ithaca: Cornell University Press.
Webber M, Sperling J, Smith MS. (2012). NATO’s Post-Cold War Trajectory: Decline Or Regeneration?. Houndmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Wilkinson C. (2007). “The Copenhagen School on tour in Kyrgyzstan: Is securitization theory useable outside Europe?”. Security Dialogue. 38(1): 5-25.
Williams MC. (2003). “Words, images, enemies: Securitization and international politics”. International Studies Quarterly. 47(4): 511-531.