تأثیر جنگ ۲۰۲۲م اوکراین بر روابط ایران و روسیه؛ مطالعة موردی: دیدگاه نخبگان ایرانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه روابط بین‌الملل، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

حملة نظامی روسیه به اوکراین در 24 فوریة 2022م، نظام بین‌الملل را متأثر ساخت. در پی این حمله و تغییر موازنة قوا در روابط بین قدرت‌های بزرگ، فرصت‌ها و تهدیدهایی برای جمهوری اسلامی ایران نیز بروز و ظهور یافته و بر روابط این کشور با روسیه تأثیر گذاشته است. علاوه‌بر این،‌ به‌نظر می‌رسد بین نخبگان ابزاری و دانشگاهی در زمینة ماهیت این فرصت‌‌ها و تهدیدها و آثار آن‌ها بر روابط تهران‌ـ‌‌مسکو اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا رویکرد نخبگان (علمی و ابزاری) ایران دربارة جنگ روسیه و اوکراین و تأثیر آن بر روابط تهران‌ـ‌مسکو بررسی شود. در مقالة حاضر، به‌دنبال پاسخ به این پرسش بوده‌ایم که از دیدگاه نخبگان ایرانی، جنگ ۲۰۲۲م اوکراین چه تأثیری بر روابط ایران و روسیه گذاشته است؟ به‌منظور بررسی فرایند ادراکی نخبگان ایرانی دربارة تحولات اوکراین و تأثیر آن بر روابط ایران با روسیه، از پرسشنامه بهره گرفته شده است. روش جمع‌آوری داده‌های این پژوهش میدانی و کتابخانه‌ای است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز روش آمیخته بوده است. جامعة آماری این پژوهش، متشکل از 24 نفر از نخبگان ابزاری و نخبگان علمی صاحب صلاحیت و متخصص در زمینة مسائل اوراسیاست. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از دیدگاه بیشتر نخبگان ایرانی مورد مطالعه، الزام‌های ژئوپلیتیکی، تهدیدهای مشترک و تحریم‌ها عامل مؤثری در نزدیکی مواضع ایران و روسیه در قبال تحولات اوکراین بوده است. اما، از دید این نخبگان، بهبود نسبی روابط ایران و روسیه صرفاً واکنشی به این رویداد است و نمی‌توان آن را نشانه‌ای از سیاست مدون و بلندمدت طرفین دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حوزة موضوعی: ایران، روسیه

Scope: Russia, Iran

مراجع

ازغندی ع، مرادی‌جو ع. (۱۳۹۵). «حلقه درونی قدرت در ساختار سیاسی حکومت پهلوی دوم (۱۳۴۲-۱۳۵۷)». پژوهش‌های سیاسی و بین‌الملل، ۲۷(۷): ۱-۳۵.
حافظ‌نیا م‌ر. (1401). «سناریوهای آینده جهان در پرتو بحران اوکراین». فصلنامه ژئوپلیتیک، 18(۱).
سمیعی اصفهانی ع، فرحمن س. (1401). «جنگ روسیه – اوکراین و آینده نظم بین­المللی». فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ۲۸ (۱۱۸): ۸۷-۱۱۳.
شکوهی س. (۱۴۰۱). «سوءبرداشت‌های پوتین و جنگ ۲۰۲۲ اوکراین»، فصلنامة مطالعات اوراسیای مرکزی، ۱۵(۲): ۲۶۵-۲۸۸. doi: 10.22059/jcep.2023.349531.450103
کرمی ج. (1388). روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه (عصر نوین همکاری­ها). تهران: نشر وزارت امور خارجه.
کولایی ا، عابدی ع. (1396). «فراز و فرود روابط ایران و روسیه 1990-2016». مطالعات روابط بین­الملل، ۱۰ (۴۰): ۱۳۵-۱۶۴.
لکزی م، درویش‌پور ح، اطهری ا، محمودی م. (۱۳۹۸). «تأثیر نخبگان فکری و نخبگان ابزاری بر مدرنیزاسیون عصر پهلوی». پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، ۱۰(۴۰): ۷۹-۱۰۰.
مشیرزاده ح، افراسیابی ش. (1396). مقالاتی در رویکرد ادراکی در تحلیل سیاست خارجی، تهران: نشر میزان.
 
Azizi H. (2022). “Iran-Russia relations in the aftermath of the Ukraine crisis: Business as usual”. Expert Brief, Regional Studies, Al Sharq, Strategic Research. https://research.sharqforum.org/2022/04/12/iran-russia-relations (Accessed on: 14/07/2023).
Cronbach LJ. (1951). “Coefficient alpha and the internal structure of tests”. Psychometrika. 16: 297-334.
Fedorova IE, Kameneva MS. (2018). “Russia and Iran: five centuries of cooperation”. Institute of Eastern Studies of Russian Academy of Sciences. (4): 171-182. [in Russian]
Fraga R. (2021). “Russia versus NATO: Geography is the key”. CARI’s Foreign Relations and Armed Forces Committee.
Given LM. (2008). The Sage encyclopedia of qualitative research methods. Los Angeles: Sage Publication.
Kiani D. (2021). “Iran and Russia relations: Conceptions of cooperations”. In: Leandro, F.J.B.S., Branco, C., Caba-Maria, F. (eds) The Geopolitics of Iran: Studies in Iranian Politics. Palgrave Macmillan, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-16-3564-9_11.
Mearsheimer J. (2022). “Why the West is principally responsible for the Ukrainian crisis”. Foreign Affairs.
Miguel BM. (2022). “Russia’s relationship with Iran in the context of the 21st century geopolitics”. Opinion Paper IEEE: https://www.ieee.es/Galerias/fichero/docs_opinion/2022/DIEEEO36_2022_MARBAL_Rusia_ENG.pdf . (Accessed on: 21/07/2023).
Shapiro MJ, Bonham GM. (1973). “Cognitive process and foreign policy decision-making”. International Studies Quarterly. 17(2): 147-174.
Therme C. (2022). “The Russian-Iran partnership in a multipolar world”. Russie. NEI.Reports, No. 37, Ifri.
Welfens PJ. (2023). “Russia's invasion of Ukraine: Economic challenges, embargo issues and a new global economic order”. Palgrave Macmillan Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-191381.
 
مطالعات کشورها
دوره 2، شماره 1
1403
صفحه 65-89

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 07 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 17 آبان 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار