امنیت انرژی و فرضیة جداسازی: شواهدی از جنگ روسیه و اوکراین

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

گروه اقتصاد انرژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

تسلط بر کانون‌های تولید و منبع انرژی و امنیت انرژی از اهداف سیاستگذاران در حوزة روابط بین‌الملل است. از جنبة اقتصادی، امنیت انرژی برای کشورهای مصرف‌کننده به‌معنای پایداری رشد اقتصادی و برای کشورهای صادرکننده تأمین مالی برای رشد اقتصادی است. با آگاهی از این موضوع، کشورهای واردکننده و صادرکنندة انرژی در تلاش برای ارتقای امنیت انرژی، سیاست‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مختلفی را به‌کار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین این سیاست‌ها جداسازی مصرف انرژی از رشد اقتصادی است. این موضوع، به‌ویژه در شرایطی اهمیت دارد که کشور متخاصم از انرژی همچون اهرمی برای قدرت سیاسی و اقتصادی خود بهره می‌جوید. متون رسمی جداسازی اقتصاد و انرژی به اوایل دهة 2000 برمی‌گردد، ولی ارتباط این پدیده با امنیت انرژی، نوآوری مقالة حاضر محسوب می‌شود. انتظار می‌رود امنیت انرژی ارتباط نزدیکی با فرضیة جداسازی داشته باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر، عبارت است از بررسی جداسازی رشد اقتصادی و مصرف انرژی در کشورهای واردکنندة انرژی (اتحادیة اروپا، کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعة اقتصادی (OECD)، چین و آمریکا) و نیز صادرکنندة مهم منابع انرژی (روسیه)، طی 2000 تا 2021م. برای این منظور، از روش تاپیو استفاده شده است. محاسبات و نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد روسیه و آمریکا دارای راهبرد امنیت انرژی، و OECD و چین فاقد راهبردی مشخص در تأمین امنیت انرژی بوده‌اند. در منطقة OECD، به‌دلیل ناهمگنی، و در چین، به‌دلیل راهبرد رشد سریع اقتصادی، احتمالاً به مخاطرات امنیت انرژی کمتر توجه شده است. اتحادیة اروپا، اگرچه محتاط‌تر عمل کرده است، همچنان جداسازی قوی و پویایی نداشته است. همچنین، به‌نظر می‌رسد سیاست تهاجمی روسیه موجب می‌شود کشورهای توسعه‌یافته و مصرف‌کنندة انرژی در راهبرد امنیت انرژی به جداسازی پایدار رشد اقتصادی و مصرف انرژی توجه بیشتری کنند. در مجموع، مخاطرات امنیت انرژی مؤلفه‌ای جداناپذیر از امنیت ملی است و در کنار سایر عوامل، کشورها را به جداسازی بیشتر ترغیب کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حوزة موضوعی: جنگ روسیه و اوکراین

Scope: Russia-Ukraine war

مراجع

امامی‌فر ع، سازمند ب، مظفری‌فلارتی م. (1402). «تأثیر جنگ اوکراین بر روابط دفاعی هند و روسیه». مطالعات کشورها. 1(4): 667- 697. doi: https://doi.org/10.22059/jcountst.2023.365264.1064 .
حق‌شناس م‌ج، باویر ا. (1390). «شیوه‌های تقابل روسیه با گسترش ناتو به شرق». فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل. 4(16)، 34-9. SID: https://sid.ir/paper/247500/en.
دشت‌بانی ی، آزاد ع. (1399). «بررسی تأثیر هزینه‌های نظامی و رشد اقتصادی بر مصرف انرژی در ایران با ارئه راهکارهایی به منظور تقویت امنیت انرژی». فصلنامه اقتصاد دفاع و توسعه پایدار. 5(15): 28-9. https://eghtesad.sndu.ac.ir/article_1094.html.
دهقانی فیروزآبادی س‌ج، موسوی س‌ر. (1390). «شاخصه‌های راهبرد امنیت انرژی روسیه در قبال اتحادیة اروپا». فصلنامه آفاق امنیت. 4(12)، 66-37. doi: https://ps.ihu.ac.ir/article_200386.html?lang=en .
راسخی س، قنبرتبار احمدی س، محنت‌فر ی. (1402). «تأثیر آستانه‌ای مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر رفاه اقتصادی در کشورهای منتخب با شدت انرژی مختلف». فصلنامة سیاست‌های مالی و اقتصادی. 11(42)، 89-55. doi: http://qjfep.ir/article-1-1453-fa.html.
عصاری‌آرانی ع، رستمی س. (1401). «تأثیر امنیت انرژی بر رشد اقتصادی». پژوهشنامه اقتصادی. 21(84): 169-139. doi: https://doi.org/10.22054/joer.2022.67463.1057.
فرجی‌راد ع، صالحی‌دولت‌آباد ر. (1396). «اهمیت نقش انرژی در سیاست خارجی روسیه». فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. 22(98)، 66-33. SID: https://sid.ir/paper/508633/fa .
کریمی غ، خزایی ا. (1397). «نقش دیپلماسی و راهبرد امنیت انرژی روسیه بر روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز (2015-2000)». فصلنامه مطالعات آسیای جنوب غربی. 1(4)، 161-131.
نیاکوئی س‌ا، کریمی‌پور د. (1394). «دیپلماسی انرژی اسرائیل: مبانی و اهداف منطقه‌ای». فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی. 7(22)، 58-27. https://pir.shahreza.iau.ir/article_556113.html.
نیکنامی ر. (1402). «تأثیر جنگ اوکراین بر امنیت غذایی جهانی بر اساس مدل تحلیل راهبردی پِست». مطالعات کشورها. 1(4): 599- 665. https://doi.org/10.22059/jcountst.2023.365682.1066 doi:.
 
Abbasi MA, Parveen S, Khan S, Kamal MA. (2020). “Urbanization and energy consumption effects on carbon dioxide emissions: evidence from Asian-8 countries using panel data analysis”. Environmental Science and Pollution Research. 27(15): 18029-18043.‏ https://doi.org/10.1007/s11356-020-08262-w.
Adibe R, Nwangwu C, Ezirim GE, Egonu N. (2019). “Energy hegemony and maritime security in the Gulf of Guinea: rethinking the regional trans-border cooperation approach”. Review of African Political Economy. 46(160): 336-346. https://doi.org/10.1080/03056244.2018.1484350.
Alemzero DA, Sun H, Mohsin M, Iqbal N, Nadeem M, Vo XV. (2021). “Assessing energy security in Africa based on multi-dimensional approach of principal composite analysis”. Environmental Science and Pollution Research. 28: 2158-2171.‏ https://doi.org/10.1007/s11356-020-10554-0.
Al-Mulali U. (2011). “Oil consumption, CO2 emission and economic growth in MENA countries”. Energy. 36(10): 6165-6171.
Balat M. (2010). “Security of energy supply in Turkey: Challenges and solutions”. Energy Conversion and Management. 51(10): 1998-2011. https://doi.org/10.1016/j.enconman.2010.02.033.
Downs ES. (2004). “The Chinese energy security debate”. The China Quarterly. 177: 21-41.‏
Dyer H, Trombetta MJ. (2013). “The concept of energy security: broadening, deepening transforming”. International Handbook of Energy Security. 3-18.
European Council. (2022). Impact of Russia‘s Invasion of Ukraine on the markets: EU response”. https://www.consilium.europa.eu/en/policies/eu-response- ukraine-invasion/impact-of-russia-s-invasion-of-ukraine-on-the-markets-eu- response/.  (Accessed on 28 June 2022).
Fang D, Shi S, Yu Q. (2018). “Evaluation of sustainable energy security and an empirical analysis of China”. Sustainability. 10(5): 1685. https://doi.org/10.3390/su10051685.
Feng Y, Yu X, Chiu YH, Lin TY. (2020). “Energy efficiency and health efficiency of old and new EU Member States”. Frontiers in Public Health. 8: 168. https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.00168.
Guzović Z, Duic N, Piacentino A, Markovska N, Mathiesen BV, Lund H. (2022). “Recent advances in methods, policies and technologies at sustainable energy systems development”. Energy. 245: 123276. https://doi.org/10.1016/j.energy.2022.123276.
IEA (2022) Climate Resilience for Energy Security, IEA, Paris https://www.iea.org/reports/climate-resilience-for-energy-security, License: CC BY 4.0
International Energy Agency (IEA) (2018). “Energy security”. https://www.iea.org/topics/energy-security/ (Accessed on: Available: 20 December 2020).
Jenkins BM. (2023). Consequences of the War in Ukraine: The Economic Fallout. RAND Corporation. https://www.rand.org/.
Kanellakis M, Martinopoulos G, Zachariadis T. (2013). “European energy policy—A review”. Energy Policy. 62: 1020-1030.‏‏ https://doi.org/10.1016/j.enpol.2013.08.008.
Kubicek P. (2013). “Energy politics and geopolitical competition in the Caspian Basin”. Journal of Eurasian Studies. 4(2): 171-180.‏
Le TH, Hoang PD, To TT. (2022). “Is product proximity a driver for better energy security? Global evidence of nonlinear relationships between product proximity and energy security”. International Journal of Sustainable Development & World Ecology. 29(4): 366-386.‏
Le TH, Nguyen CP. (2019). “Is energy security a driver for economic growth? Evidence from a global sample”. Energy Policy. 129: 436-451. https://doi.org/10.1080/13504509.2022.2025500.
Le TH, Park D. (2021). “What drives energy insecurity across the world? A panel data analysis”. Energy Research & Social Science. 77: 102093. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2019.02.038.
Li J, Wei W, Zhen W, Guo Y, Chen B. (2019). “How green transition of energy system impacts China's mercury emissions”. Earth's Future. 7(12): 1407-1416. https://doi.org/10.1029/2019EF001269.
Li Y, Su B. (2017). “The impacts of carbon pricing on coastal megacities: A CGE analysis of Singapore”. Journal of Cleaner Production. 165: 1239-1248. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2017.07.206.
Mahmood T, Ayaz MT. (2018). “Energy security and economic growth in Pakistan”. Pakistan Journal of Applied Economics. 28(1): 47-64. https://ideas.repec.org/a/pje/journl/article28sumiv.html
Mearsheimer JJ. (2014). “Why the Ukraine crisis is the West's fault: the liberal delusions that provoked Putin”. Foreign Aff. 93: 77.
Narula K. (2014). “Is sustainable energy security of India increasing or decreasing?”. International Journal of Sustainable Energy. 33(6): 1054-1075.
National Security Strategy: Balancing Cooperation and Competition in the Next Decade. (2022) Konrad-Adenauer-Stiftung USA.
Ozturk I. (2013). “Energy dependency and energy security: The role of energy efficiency and renewable energy sources”. The Pakistan Development Review. 309-330. ‏http://www.jstor.org/stable/24397894.
Qian H, Zhou Y, Wu L. (2018). “Evaluating various choices of sector coverage in China’s national emissions trading system (ETS)”. Climate Policy. 18(sup1): 7-26. https://doi.org/10.1080/14693062.2018.1464894.
Simpson A. (2007). "The environment–Energy security nexus: Critical analysis of an energy ‘love triangle’in Southeast Asia". Third World Quarterly. 28(3): 539-554.
Sovacool BK. (2011). “Evaluating energy security in the Asia pacific: Towards a more comprehensive approach”. Energy Policy. 39(11): 7472-7479. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2010.10.008.
Stegen KS. (2011). “Deconstructing the ‘energy weapon’: Russia's threat to Europe as case study”. Energy Policy. 39(10): 6505-6513.
Tapio P. (2005). “Towards a theory of decoupling: degrees of decoupling in the EU and the case of road traffic in Finland between 1970 and 2001”. Transport Policy. 12(2): 137-151.
Tran TN, Nguyen TT, Nguyen VC, Vu TTH. (2020). “Energy consumption, economic growth and trade balance in East Asia: A panel data approach”. International Journal of Energy Economics and Policy. 10(4): 443-449. https://www.econjournals.com/index.php/ijeep/article/view/9401.
Wang Q, Su M. (2019). “The effects of urbanization and industrialization on decoupling economic growth from carbon emission–a case study of China”. Sustainable Cities and Society. 51: 101758. https://doi.org/10.1016/j.scs.2019.101758.
Wang Q, Zhang F. (2021). “The effects of trade openness on decoupling carbon emissions from economic growth–evidence from 182 countries”. Journal of Cleaner Production. 279: 123838. https://doi.org/10.1016/j.strueco.2020.03.004.
Wang Z, Asghar MM, Zaidi SAH, Nawaz K, Wang B, Zhao W, Xu F. (2020). “The dynamic relationship between economic growth and life expectancy: Contradictory role of energy consumption and financial development in Pakistan”. Structural Change and Economic Dynamics. 53: 257-266.‏
Wang Z, Bu C, Li H, Wei W. (2019). “Seawater environmental Kuznets curve: evidence from seawater quality in China's coastal waters”. Journal of Cleaner Production. 219: 925-935.‏
Wei W, Cai W, Guo Y, Bai C, Yang L. (2020). “Decoupling relationship between energy consumption and economic growth in China's provinces from the perspective of resource security”. Resources Policy. 68: 101693. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2020.101693.
Winzer C. (2012). “Conceptualizing energy security”. Energy Policy. 46: 36-48. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2012.02.067.
Yasmeen H, Tan Q. (2021). “Assessing Pakistan’s energy use, environmental degradation, and economic progress based on Tapio decoupling model”. Environmental Science and Pollution Research. 28: 68364-68378. https://doi.org/10.1007/s11356-021-15416-x.
Zhang X, Zhang H, Yuan J. (2019). “Economic growth, energy consumption, and carbon emission nexus: fresh evidence from developing countries”. Environmental Science and Pollution Research. 26(25): 26367-26380. https://doi.org/10.1007/s11356-019-05878-5.
Zhou S, Wei W, Chen L, Zhang Z, Liu Z, Wang Y, ... Li J. (2019). “Impact of a coal-fired power plant shutdown campaign on heavy metal emissions in China”. Environmental Science & Technology. 53(23): 14063-14069. https://doi.org/10.1021/acs.est.9b04683.
 
مطالعات کشورها
دوره 2، شماره 1
1403
صفحه 91-115

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 25 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 28 آبان 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار