تأثیر توافق‌ آبراهام بر الگوی دوستی و دشمنی در مجموعة امنیتی غرب آسیا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه روابط بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

عادی‌سازی روابط اسرائیل با چهار کشور عربی شامل امارات متحدة عربی، بحرین، مراکش و سودان در نیمة دوم سال 2020م که به «توافق آبراهام» یا «پیمان ابراهیم» مشهور است، یکی از تحولات جدید و مهم در مجموعة امنیتی غرب آسیاست. این توافق‌ها، به دشمنی تاریخی و عدم به‌رسمیت‌شناختن اسرائیل به‌عنوان یک کشور طی بیش از هفت دهه، از سوی این چهار کشور عربی پایان داد. ازآنجاکه این توافق‌ به‌دلیل ماهیت، روند و اهداف آن، ظرفیت تأثیرگذاری بر مجموعة امنیتی غرب آسیا را دارد، بررسی چگونگی تأثیرگذاری و پیامدهای آن بر الگوی دوستی و دشمنی این مجموعة امنیتی ضرورتی پژوهشی و هدف این مقاله است. در همین راستا، سؤال اصلی مقالة حاضر این است که توافق‌ آبراهام چگونه بر الگوی دوستی و دشمنی در مجموعة امنیتی غرب آسیا تأثیر می‌گذارد؟ در پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، با بهره‌گیری از نظریة مجموعة امنیتی بری بوزان و اله ویور، به دنبال پاسخ به این پرسش بوده‌ایم. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر آن است که توافق‌ آبراهام در سال 2020م، از طریق تقویت هویت ائتلاف عبری-عربی در مقابل ائتلاف محور مقاومت، بر الگوی دوستی و دشمنی در مجموعة امنیتی غرب آسیا تأثیر می‌گذارد. این آثار به شکل کشمکش بین تجدیدنظرطلب‌ها و طرفداران وضع موجود در مجموعة امنیتی غرب آسیا، تقویت هم‌زمان هویت ائتلاف عبری-عربی و محور مقاومت، افزایش مسابقة تسلیحاتی و تداوم جنگ به‌مثابة روش حل منازعه بین محور مقاومت و ائتلاف عبری-عربی نمود پیدا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حوزة موضوعی: اسرائیل، ایالات متحده، غرب آسیا

Scope: Israel, Middle East, USA

مراجع

ابراهیم ل. (18 اکتبر 2024). «الشرق الأوسط الجدید: عصر الفیدرالیات وإعادة توازنات القوى». مرکز الفرات للدراسات. https://firatn.com/?p=4240. (26 آبان 1403)
اخوان کاظمی م، نریمانی گ، صادقی س‌ش. (1395). «تحلیلی بر روابط راهبردی عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی علیه انقلاب اسلامی». فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی. 13(47): 146-175.  ‎DOR: 20.1001.1.20085834.1395.13.47.7.3. http://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-458-fa.html.
ایسنا (12 دی 1402). «طائب: امروز اسرائیل به فروپاشی و آمریکا به افول قدرت رسیده است». https://www.isna.ir/news/. (10 تیر 1403)
بشارات س. (2022). «اتفاقیات "أبراهام" و تشکل الجغرافیا السیاسیة لإسرائیل بمنطقة الخلیج العربی». http://yabous.info/?ID=45. (27 آبان 1403)
بوزان ب. (1381). خاورمیانه: ساختاری همواره کشمکش‌زا. ترجمة صادقی ا. فصلنامه سیاست‌خارجی. 16(3): 633-680. https://www.sid.ir/paper/465324/fa.
----------. (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس. ترجمة پژوهشکدة مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
بوزان ب، ویور ا. (1388). مناطق و قدرت‌ها. ترجمة قهرمان‌پور ر. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بوزان ب، ویور ا، دو ویلد ی. (1392). چارچوبی تازه برای تحلیل امنیت. ترجمة طیب ع. تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
چگنی‌زاده غ، تاجیک، ه، نبوی س‌م. (1392). «تأثیر تحولات سوریه بر الگوی تعاملی میان ایران و ترکیه؛ الگوی مفهومی و نظری». فصلنامة آفاق امنیت. 6(21): 61-110. https://ps.ihu.ac.ir/article_200445.html?lang=fa.
الحره. (25 أکتوبر 2023). «بعد الحرب... ما مصیر "اتفاق إبراهیم" وموقف دول التطبیع العربیة؟». https://B2n.ir/b07889. (27 آبان 1403)
درویش ا. (11 مارس 2024). «نیویورک تایمز: حرب غزة زادت من الضغوط على اتفاقیات إبراهیم ولا خطة فی الإمارات للتخلی عن العلاقة مع إسرائیل». القدس العربی. https://B2n.ir/x51981. (27 آبان 1403)
دون (20 نوفمبر 2023). «على حکومات الدول العربیة الانسحاب من اتفاقیات أبراهام وإنهاء التنسیق العسکری مع إسرائیل». منظمة الدیمقراطیة الآن للعالم العربی. https://B2n.ir/b34730. (28 آبان 1403)
رشید ه. (2021). العلاقات الدبلوماسیة ودورها فی تسویة الصراعات الدولیة: التطبیع العربی الإسرائیلی نموذجاً. رسالة ماجستیر، جامعة الشرق الأدنی: معهد الدراسات العلیا. https://docs.neu.edu.tr/library/9584954258.pdf. (29 آبان 1403)
الزویری م. (11 دسامبر 2021). «موجة التطبیع الجدیدة مع إسرائیل: حب فلسطین أم الخوف من إیران؟». مرکز دراسات الخلیج/ جامعة قطر. https://B2n.ir/q35298. (28 آبان 1403)
سازمند ب، جوکار م. (1395). «مجموعه امنیتی منطقه‌ای، پویش‌ها و الگوهای روابط کشورهای حوزه خلیج‌فارس». فصلنامة ژئوپلیتیک. 12(2): 151-177. DOR: 20.1001.1.17354331.1395.12.42.7.5.
صفایی‌مهر ع‌، مهربان‌هلان م، پور‌خوش‌سعادت م، نجفی م‌ج. (1401). «بررسی تأثیر عادی‌سازی امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی بر ترتیبات امنیتی خلیج فارس». نشریة علمی سیاست دفاعی. 31: 125-147. DOR: 20.1001.1.10255087.1401.31.121.5.2.
ظریف م‌ج، کریمی س. (1402). «ایران و چالش شناختی در تنوع معنایی اتحاد راهبردی در روابط بین‌الملل». مطالعات کشورها. 1(3): 455-487. doi: https://doi.org/10.22059/jcountst.2023.360338.1038.
عصر ایران (1403). «دیپلمات سابق ایران: اینکه 10 کشور برای دفع حمله ایران مجبور به همکاری بودند مهم است». www.asriran.com/0041cS. (17 مهر 1403)
علی‌الرمحی م. (2023). «واقع عملیة التطبیع السیاسی الإسرائیلی على مفهوم الامن القومی: دراسة تحلیلیة معاصرة». مجلة العلوم السیاسیة والقانون. ٣٧: ١٩٢- ٢١٢. https://democraticac.de/?p=92086. (28 آبان 1403).
العمری غ. (31 اوت 2020). «عادی‌سازی روابط با اسرائیل می‌تواند حیاتی تازه به ابتکار صلح اعراب ببخشد». مؤسسة واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک. https://www.washingtoninstitute.org/fa/policy-analysis/adysazy-rwabt-ba-asrayyl-mytwand-hyaty-tazh-bh-abtkar-slh-arab-bbkhshd. (20 آبان 1402)
لطفی م، سلطانی‌نژاد م. (1403). «تحلیل عاطفی بحران در روابط عربستان سعودی و قطر (2017-2021م): نقش منزلت و احترام». مطالعات کشورها. 2(3): 379-406. https://doi.org/10.22059/jcountst.2024.369247.1083 doi:.  
نجفی ا، موسوی شفایی س‌م، گل‌محمدی و، حسین‌زاده و. (1402). «دولت عایق و تداوم منازعه در افغانستان». مطالعات کشورها. 1(3): 427-453. https://doi.org/10.22059/jcountst.2023.359723.1034 :doi.
نیاکویی س‌ا، ستوده ع‌ا. (1394). «تأثیر منازعات داخلی سوریه و عراق بر مجموعه امنیتی خاورمیانه (2011- 2015)». فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست. 4(15، پیاپی 45): 153-177. https://qpss.atu.ac.ir/article_2380.html.
واعظ ا، خداوردی ح، کشیشیان سیرکی گ، دهشیری م‌ر. (1402). «عادی‌‌سازی روابط عربستان و رژیم اسرائیل و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران: تهدیدات علیه محور مقاومت». فصلنامة مطالعات بین‌المللی. 19(4، پیاپی 76): 287-314. doi: 10.22034/isj.2023.347291.1853.
 
Abraham Accords Declaration. (September 15, 2020). Available on the U.S. Department of State website, https://www.state.gov/wp-content/uploads/2020/10/Abraham-Accords-signed-FINAL-15-Sept-2020-508-1.pdf. (Assessed on: March 15, 2023)
Akhavan Kazemi M, Narimani G, Sadeghi S.Sh. (2017). “An analysis of the strategic relations between Saudi Arabia and the Zionist Regime against the Islamic Revolution”. Quarterly Journal of Islamic Revolution Studies. 13(47): 146-175. DOR: 20.1001.1.20085834.1395.13.47.7.3. http://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-458-fa.html. [in Persian]
Ali Al-Rumahi M. (2023). “The reality of the Israeli political normalization process on the concept of national security: A contemporary analytical study.” Journal of Political Science and Law. 37: 192-212. https://democraticac.de/?p=92086. (Assessed on: November 18, 2024) [in Arabic]
Asriran. (2024). “Former Iranian diplomat: It's important that 10 countries had to cooperate to repel Iran's attack”. www.asriran.com/0041cS. [in Persian]
Bajoghli N, Nasr V. (January 17, 2024). “How the war in Gaza revived the Axis of Resistance”. Foreign Affairs. https://www.foreignaffairs.com/united-states/how-war-gaza-revived-axis-resistance. (Assessed on: May 5, 2024)
Basharat S. (2022). “The Abraham Accords and the formation of Israel’s political geopolitics in the Arabian Gulf Region”. http://yabous.info/?ID=45. (Assessed on: November 17, 2024) [in Arabic]
Britanica. (November 17, 2024). “Israel-Hamas War”. https://www.britannica.com/event/Israel-Hamas-War. (Assessed on: May 21, 2024)
Burke J. (November 7, 2023). “A deadly cascade: How secret Hamas attack orders were passed down at last minute: The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2023/nov/07/secret-hamas-attack-orders-israel-gaza-7-october. (Assessed on: November 12, 2023)
Buzan B. (2002). “The Middle East: A perennial conflict formation”. Translated by Sadeghi A. Foreign Policy Quarterly, 16(3): 633-680. https://www.sid.ir/paper/465324/fa. [in Persian]
---------------. (1999). People, States and Fear. Translated by Institute of Strategic Studies, Tehran. [in Persian]
---------------. (1991 [1983]). People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era. 2nd ed. Hemel Hempstead: Harvester Wheatsheaf.
Buzan B, Wæver O. (2013). Security: A New Framework for Analysis. Translated by Tayeb A. Tehran: Research Institute for Strategic Studies. [in Persian]
---------------. (2009). Regions and Powers. Translated by Ghahramanpour R. Tehran: Research Institute for Strategic Studies. [in Persian]
---------------. (2003). Regions and Powers: The Structure of International Security. Cambridge: Cambridge University Press.
Chegnizadeh Gh, Tajik H, Nabavi SM. (2013). “The impact of Syrian evolutions on the interactive pattern between Iran and Türkiye; A conceptual and theoretical model”. Afaq Security Quarterly. 6(21): 61-110. https://ps.ihu.ac.ir/article_200445.html?lang=fa. [in Persian]
CNN (August 13, 2020). “The full statement by the US, Israel and UAE on normalizing Israel-UAE relations”. https://edition.cnn.com/2020/08/13/middleeast/mideast-trump-full-statement-uae-israel-intl/index.html. (Assessed on: March 15, 2023)
Darwish, A. (March 11, 2024). “The New York Times: The Gaza War increased pressure on the Abraham Accords, and the Emirates has no plan to abandon relations with Israel.” Al-Quds Al-Arabi. https://B2n.ir/x51981. (Assessed on: November 17, 2024) [in Arabic]
Dassa Kaye D, Vakil S. (April 26, 2024). “Is an anti-Iran alliance emerging in the Middle East?”. Foreign Affairs. https://www.foreignaffairs.com/middle-east/anti-iran-alliance-emerging-middle-east. (Assessed on: April 27, 2024)
Don (November 20, 2023). “Arab governments must withdraw from the Abraham Accords and end military coordination with Israel”. Democracy for the Arab World Now. https://B2n.ir/b34730. (Assessed on: November 18, 2024) [in Arabic]
Golani B, Nagel J. (December 15, 2023). “How can the US use the Gaza war to expand the Abraham Accords?”. The Jerusalem Post. https://www.jpost.com/opinion/article-778098. (Assessed on: January 9, 2024)
Goldsmith L. (October 21, 2023). “Gaza, the Abraham Accords, Armageddon and a new path for diplomacy”. The Post. https://www.thepost.co.nz/world-news/350096063/gaza-abraham-accords-armageddon-and-new-path-diplomacy. (Assessed on: October 25, 2023)
Hood L. (January 23, 2024). “How much influence does Iran have over its proxy ‘Axis of Resistance’ − Hezbollah, Hamas and the Houthis?”. Conversation. https://theconversation.com/how-much-influence-does-iran-have-over-its-proxy-axis-of-resistance-hezbollah-hamas-and-the-houthis-221269. (Assessed on: July 10, 2024).
Alhurra. (October 25, 2023). “After the war... What is the fate of the “Abraham Agreement” and the position of the Arab normalization countries?”. https://B2n.ir/b07889. (Assessed on: November 17, 2024) [in Arabic]
Ibrahim L. (October 18, 2024). “The New Middle East: The age of federations and the rebalancing of power.” Al Furat Center for Studies. https://firatn.com/?p=4240. (Assessed on: November 16, 2024) [in Arabic]
Isna (January 2, 2024). “Taeb: Today, Israel has collapsed and America has declined in power”. www.isna.ir/xdQhwg. (Assessed on: June 30, 2024) [in Persian]
I24 News. (June 27, 2023). “Saudi envoy to U.S.: ‘We talk about integration with Israel, not normalization'”. Available at: https://www.i24news.tv/en/news/middle-east/the-gulf/1687853017-saudi-envoy-to-u-s-we-talk-about-integration-with-israel-not-normalization. (Assessed on: March 15, 2023)
Lotfi M, Soltaninejad M. (2024). “An emotional analysis of the crisis in the relations between Saudi Arabia and Qatar (2017-2021): The role of dignity and respect”. Countries Studies. 2(3): 91-97. doi: https://doi.org/10.22059/jcountst.2024.369247.1083. [in Persian]
Michael K, Guzansky Y. (February 24, 2022). “Revisiting the possibility of a regional military alliance”. INSS Insight. No. 1561, Available on The Institute for National Security Studies website. https://www.inss.org.il/publication/nato-of-the-middle-east/. (Assessed on: May 14, 2024)
Al Omari Gh. (2020). “Normalization can inject new life into the Arab peace initiative”. The Washington Institute for Near East Policy. https://www.washingtoninstitute.org/fa/policy-analysis/adysazy-rwabt-ba-asrayyl-mytwand-hyaty-tazh-bh-abtkar-slh-arab-bbkhshd. (Assessed on: November 10, 2024) [in Persian]
Mrou B, Lidman M. (September 29, 2024). “Hezbollah confirms its leader Hassan Nasrallah was killed in an Israeli airstrike”. AP News. https://apnews.com/article/lebanon-israel-hezbollah-airstrikes-28-september-2024-c4751957433ff944c4eb06027885a973. (Assessed on: November 2, 2024).
Myrvold Ch. (2022). “The Abraham Accords: A Comparative Perspective on American Foreign Policy in the Middle East”. UIT the Arctic University of Norway. https://munin.uit.no/handle/10037/25488. (Assessed on: November 18, 2023).
Najafi I, Mousavi Shafaee M, Golmohammadi V, Hosseinzadeh V. (2023). “Insulator state and continuity of the Afghanistan conflict”. Countries Studies. 1(3): 89-93. doi: https://doi.org/10.22059/jcountst.2023.359723.1034. [in Persian]
Niakouei, SA, Sotoudeh, AA. (2015). “The impact of civil wars in Iraq and Syria on Middle East security complex (2011-2015)”. Strategic Policy Research Quarterly. 4(15 serial 45): 153-177. https://qpss.atu.ac.ir/article_2380.html [in Persian]
Norlen T, Sinai T. (October 2020). “The Abraham Accords – Paradigm Shift or Realpolitik?”. Marshall Center Security Insight. no. 64, https://www.marshallcenter.org/en/publications/security-insights/abraham-accords-paradigm-shift-or-realpolitik. (Assessed on: February 20, 2024)
Olmert J. (April 23, 2024). “Iran and Israel shift from proxy war to direct conflict”. Fair Observer. https://www.fairobserver.com/world-news/iran-and-israel-shift-from-proxy-war-to-direct-conflict/#. (Assessed on: May 21, 2024)
Oskanian K. (2013), Fear, Weakness and Power in the Post-Soviet South Caucasus: A Theorical and Empirical Analysis. University of Westminster, Hampshire: Palgrave McMillan. https://doi.org/10.1057/9781137026767.
Podeh E. (2018). “Saudi Arabia and Israel: From secret to public engagement”. Middle East Journal. 72(4): 563-586. doi: https://doi.org/10.3751/72.4.12.
Rashid H. (2021). Diplomatic relations and their role in settling international conflicts: Arab-Israeli normalization as a model. Master’s thesis, Near East University: Institute of Graduate Studies. https://docs.neu.edu.tr/library/9584954258.pdf. (Assessed on: November 19, 2024) [in Arabic]
Ravid B. (October 31, 2024). “Iran preparing major retaliatory strike from Iraq within days, Israeli intel suggests”. Axios. https://www.axios.com/2024/10/31/israel-iran-planning-attack-iraq. (Assessed on: November 2, 2024)
Safaei Mehr AR, Mehraban Helal M, Pour Khosh Saadat M, Najafi MJ. (2023), “Investigating the impact of normalization of relations between the UAE and Bahrain and the Zionist regime on the security arrangements in the Persian Gulf”. Defense Policy. 31: 125-147. DOR: 20.1001.1.10255087.1401.31.121.5.2 [in Persian]
Sazmand B, Jokar M. (2015), “Regional security complex, campaigns and relations patterns of the Persian Gulf countries”. Geopolitics Quarterly. 12(2): 151-177. DOR: 20.1001.1.17354331.1395.12.42.7.5. [in Persian]
Al-Shamahi A. (17 Jan 2022). “What is behind the Houthi attacks in the UAE?”. Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/2022/1/17/explainer-houthi-attacks-abu-dhabi-uae. (Assessed on: July 9, 2024)
Shlaim A. (2013). “Israel, Palestine, and the Arab Uprisings. In: Gerges FA, ed. The New Middle East: Protest and Revolution in the Arab World. Cambridge University Press: 380-401. https://doi.org/10.1017/CBO9781139236737.021.
Simon S. (June 30, 2021). “Israel and the Persian Gulf: A source of security or conflict?”. Quincy Institute for Responsible Statecraft. Quincy Brief No. 13. https://quincyinst.org/research/israel-and-the-persian-gulf-a-source-of-security-or-conflict/#. (Assessed on: May 27, 2024)
Singer J. (2021). “The Abraham Accords: Normalization agreements signed by Israel with the U.A.E., Bahrain, Sudan, and Morocco”. International Legal Materials. 60(3): 448-463. doi: https://doi.org/10.1017/ilm.2021.18.
Singh M. (February 22, 2022). “Axis of Abraham: Arab-Israeli normalization could remake the Middle East”. Council on Foreign Relations. https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2022-02-22/axis-abraham?check_logged_in=1. (Assessed on: May 14, 2024)
Taub A. (November 2, 2024). “Can Iran and Israel find a new equilibrium?”. NewYork Times. https://www.nytimes.com/2024/11/02/world/middleeast/can-iran-and-israel-find-a-new-equilibrium.html. (Assessed on: November 2, 2024)
Vaez H, Khodaverdi H, Keshishyan Siraki G, Dehshiri MR. (2023). “Normalization of Saudi-Israeli relations and its impact on the Islamic Republic of Iran’s National Security: Threats against the axis of resistance”. International Studies Quarterly. 19(4 serial 76): 287-314. doi: 10.22034/isj.2023.347291.1853. [in Persian]
Walles J. (July 02, 2023). “Prospects for Israeli-Saudi normalization: Can Washington wrangle a deal?”. Carnegie Endowment for International Peace. https://carnegie-mec.org/diwan/90103. (Assessed on: December 3, 2023)
Washington Post. (January 1, 2024). “Iran showcases its reach with militia attacks across Middle East”. https://www.washingtonpost.com/world/2024/01/01/iran-militias-gaza-israel/. (Visited January 5, 2024)
White House. (November 24, 2023). “Remarks by President Biden on the release of hostages from Gaza”. https://www.whitehouse.gov/briefing-room/speeches-remarks/2023/11/24/remarks-by-president-biden-on-the-release-of-hostages-from-gaza/. (Assessed on: November 25, 2023).
Yossef A. (March, 2021). “The regional impact of the Abraham Accords”. MWI Report. 2021(2). Available at: https://mwi.westpoint.edu/wp-content/uploads/2021/02/regional-impact-abraham-accords.pdf. (Assessed on: May 12, 2024)
Zarif MJ, Karimi S. (2023). “Iran and the cognitive challenge in various perceptions of strategic alliance in international relations”. Countries Studies. 1(3): 95-99. doi: https://doi.org/10.22059/jcountst.2023.360338.1038. [in Persian]
Zielińska K. (2023-04-04). “Israel and the Arab states: between conflict and interdependence”. Centre for Eastern Studies (OSW). https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/osw-commentary/2023-04-04/israel-and-arab-states-between-conflict-and-interdependence. (Assessed on: May 18, 2024)
Al-Zuwairi M. (December 11, 2021). “The New Wave of Normalization with Israel: Love of Palestine or Fear of Iran?”. Gulf Studies Center/Qatar University. https://B2n.ir/q35298. (Assessed on: November 18, 2024) [in Arabic]
مطالعات کشورها
دوره 3، شماره 1
1404
صفحه 197-233

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1403
  • تاریخ بازنگری: 29 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 07 آذر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار