تأثیر بازارهای صکوک بر رشد اقتصادی: تحلیل تجربی چندکشوری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه بازرگانی گمرکی، مدرسة عالی فناوری و مدیریت کاربردی زلیخا تولونای بوچاق، دانشگاه محمد عاکف ارسوی، بوچاق، ترکیه.

2 گروه بازرگانی، دانشکدة اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه قازان‌تپه، قازان، ترکیه.

چکیده

در این پژوهش آثار رشد بازارهای صکوک (اوراق بهادار اسلامی) از ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳م در اقتصادهای درحال‌توسعه بررسی شده است. صکوک یکی از اجزای نظام مالی اسلامی است و معمولاً برای تأمین مالی طرح‌‌های بزرگ زیربنایی استفاده می‌شود؛ ازاین‌رو، حامی رشد اقتصادی است. در این تحلیل، با بهره‌گیری از داده‌های تابلویی، به‌دنبال آن بوده‌ایم که روشن سازیم آیا انتشار صکوک بر تولید ناخالص داخلی (GDP) تأثیر دارد؛ همچنین، از آزمون علیت گرنجر و آزمون هم‌انباشتگی پدرونی استفاده کرده‌ایم. یافته‌های تجربی نشان می‌دهد که بازارهای توسعه‌یافتة صکوک در کشورهایی همچون مالزی و عربستان سعودی محرک رشد اقتصادی است. این اثر رشدآفرین در سایر کشورها نظیر ترکیه، اندونزی، بحرین، عمان و قطر کمتر آشکار است. نتایج همچنین اهمیت اندازه و سطح فعالیت‌ها در بازارهای صکوک را در تقویت رشد اقتصادی نشان می‌دهد؛ امری که ضرورت توجه سیاستگذاران را به تقویت این بازارها برجسته می‌کند. افزون‌بر این، موضوع‌هایی همچون تأثیر ابزارهای مالی اسلامی بر رشد اقتصادی، حوزه‌ه‌ای که پژوهشگران لازم است بدان توجه بیشتری نشان دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حوزة موضوعی: کشورهای اسلامی

Scope: Islamic Countries

مراجع

Ahmad W, Radzi RM. (2011). “Sustainability of skuk and conventional bond during financial crisis: Malaysia’s capital market”. Golobal Economy and Finance Journal. 4(2): 33-45. https://www.yumpu.com/en/document/view/23003711/sustainability-of-sukuk-and-conventional-bond-during-wbiausorg. 
Alam A, Ratnasari RT, Jannah IL, Ashfahany AE. (2023). “Development and evaluation of Islamic green financing: A systematic review of green sukuk”. Environmental Economics. 14(1): 61-72. http://dx.doi.org/10.21511/ee.14(1).2023.06.
Ali Q, Rusgianto S, Parveen S et al. (2024) “An empirical study of the effects of green Sukuk spur on economic growth, social development, and financial performance in Indonesia”. Environ Dev Sustain. 26: 21097-21123. https://doi.org/10.1007/s10668-023-03520-6.
Aloui C, Hammoudeh S, Hamida HB. (2015). “Global factors driving structural changes in the co-movement between sharia stocks and sukuk in the Gulf Cooperation Council countries”. The North American Journal of Economics and Finance. 31: 311-329. https://doi.org/10.1016/j.najef.2014.12.002. 
Aman A, Naim AM, Isa MY, Ali SEA. (2022). “Factors affecting sukuk market development: Empirical evidence from sukuk issuing economies”. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management. 15(5): 884-902. https://doi.org/10.1108/IMEFM-03-2020-0105.
Anggraini M. (2019). “Islamic banking development and economic growth: a case of Indonesia”. Asian Journal of Islamic Management. 1(1). https://doi.org/10.20885/ajim.vol1.iss1.art5.
Azmat S, Skully M, Brown K. (2014). “Issuer’s choice of Islamic bond tyoe”. Pacific-Basin Finance Journal. 28: 213-224. https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2013.08.008.
Bacha OI, Mirakhor A. (2014). Islamic Capital Markets: A Comparative Approach. Singapore: Wiley.
Bakar MA, Engku RM. (ed.). (2008). Essential Reading in Islamic Finance. CERT Publication Sdn.
COMCEC Coordination Office. (2018). Islami Sermaye Piyasalarinda Sukukun Rolu. October. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/08/%C4%B0sedak-%C4%B0slami-Sermaye-Piyasalar%C4%B1nda-Sukukun-Rol%C3%BC.pdf. [in Turkish]
Delle Foglie A, Keshminder JS. (2024). “Challenges and opportunities of SRI sukuk toward financial system sustainability: A bibliometric and systematic literature review”. International Journal of Emerging Markets. 19(10): 3202-3225. https://doi.org/10.1108/IJOEM-04-2022-0601.
Ergeç EH, Arslan BG. (2013). “Impact of interest rates on Islamic and conventional banks: the case of Turkey”. Applied Economics. 45(17): 2381-2388. https://doi.org/10.1080/00036846.2012.665598.
IIFM: Islamic International Financial Market. (2023). “Sukuk Report 2023: A Comprehensive Study of the Global Sukuk Market”. https://www.iifm.net/sukuk-reports/.
Jobst A, Kunzel P, Mills P, Sy A. (2008). “Islamic bonds issuance: What sovereign debt managers need to know”. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management. 1(4): 330-344. https://doi.org/10.1108/17538390810919637. 
Khan S, Bhutto NA, Hanif F, Aslan H. (2025). “Does sukuk create employment? Empirical evidence from 18 sukuk ıssuing countries”. Turkish Journal of Islamic Economics. 12(2): 29-42. DOI: dx.doi.org/10.26414/A3959. https://tujise.org/online-first/A3959.
King RG, Levine R. (1993). “Finance, entrepreneurship, and growth: Theory and evidence”. Journal of Monetary Economics. 32(3): 513-542. https://doi.org/10.1016/0304-3932(93)90028-E.
Ledhem MA. (2020). “Does sukuk financing boost economic growth? Empirical evidence from Southeast Asia”. PSU Research Review. 6(3): 141-157. https://doi.org/10.1108/PRR-09-2020-0028.
Levine R. (1997). “Financial development and economic growth: Views and agenda”. Journal of Economic Literature. 35(2). https://www.jstor.org/stable/2729790.
Matoui M, Ghorbel A. (2023). “Does Sukuk Sector Stimulate Economic Growth? Empirical Evidence from MENA and Southeast Asia Region”. International Journal of Empirical Economics. 2(2). https://doi.org/10.1142/S2810943023500075.
Mohieldin M, Iqbal Z, Rostom A, Fu X. (2012). “The role of Islamic finance in enhancing financial inclusion in Organization of Islamic Cooperation (OIC) countries”. World Bank Policy Research Working Paper No. 6622. https://openknowledge.worldbank.org/entities/publication/8d79920e-460f-5e91-a956-2576c134fd01.
Naz SA, Gulzar S. (2022). “Impact of Islamic finance on economic growth: An empirical analysis of Muslim countries”. The Singapore Economic Review. 67(01): 245-265. https://doi.org/10.1142/S0217590819420062.
Nienhaus V. (2014). “Islamic finance and economic development”. Islamic Finance and Development. 9-38. https://ibir-api.hbku.edu.qa/sites/default/files/2019-10/Nienhaus-Islamic-finance-and-economic-development.pdf.
Pedroni, P. (2004). Panel cointegration: Asymptotic and finite sample properties of pooled time series tests with an application to the PPP hypothesis. Econometric Theory. 20(3), 597-625. https://doi.org/10.1017/S0266466604203073.
Schumpeter J. (1911). The Theory of Economic Development. Harvard University Press.
Setiawan D. (2017). “The impact of sukuk on Indonesia’s economic growth”. Journal of Islamic Economics. 9(2): 75-85.
Westerlund J. (2007). “Testing for error correction in panel data”. Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 69(6): 709-748. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2007.00477.x.
Yıldırım S, Yıldırım DC, Dipoglu P. (2020). “Does sukuk market development promote economic growth?”. PSU Research Review. 4(3): 209-218. https://doi.org/10.1108/PRR-03-2020-0011.
Zulkhibri M. (2015). “A synthesis of theoretical and empirical research on sukuk”. Journal of Borsa Istanbul Review. 15(4): 237-248. https://doi.org/10.1016/j.bir.2015.10.001.
مطالعات کشورها
دوره 4، شماره 2
1405
صفحه 309-333

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1404
  • تاریخ اولین انتشار: 07 مهر 1404
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1405

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار